Posted in Մայրենի 5-րդ

Գործնական քերականություն

վարժ․ 383

Պատմությունը գրավոր պատմել՝

ա/ առնետի անունից

բ/ հոգևորականի անունից

Երբևէ լսե՞լ եք, որ մարդն ու առնետը բարեկամանան, ու դեռ առնետն էլ փրկի մարդու կյանք։ Զարմանլի է, չէ՞։ Այդ դեպքն Անգլիայում է պատահել։ Չգիտես որ տեղից ես հայտնվեցի հոգևորականի տանը։ Ես այնքան էի գնացել-եկել նրա տուն, որ մենք սովորել էինք իրար և ընկերացել էինք միմյանց հետ։ Մի գիշեր հոգևորականի տան հրդեհ բռնկվեց, սկսվեց այրվել տան վարագույրները։ Ես չգիտեի ինչպես արթնացնել հոգևորականին և ստիպված կծեցի նրա այտը։ Նա ցավից վեր թռավ և բարկացավ ինձ վրա։ Հետո տեսնելով շուրջ բոլորը այրվում է ամեն ինչ հասկացավ։

Երբևէ լսե՞լ եք, որ մարդն ու առնետը բարեկամանան, ու դեռ առնետն էլ փրկի մարդու կյանք։ Զարմանլի է, չէ՞։ Այդ դեպքն Անգլիայում է պատահել։ Չգիտես որտեղից իմ տանը հայտնվել էր մի առնետ։ Նա այնքան էր գնացել եկել իմ տուն, որ ես սովորել էի նրան, իսկ նա ինձ։ Մենք անգամ ընկերացել էինք միմյանց հետ։ Մի գիշեր երբ ես քնած էի, հանկարծ արթնացա ուժեղ ցավից։ Առնետը կծել էր այտս։ Ես շատ բարկացա նրա վրա, հետո նայելով որ տունս այրվում է, հասկացա որ առնետը այդ կերպ փրկել է կյանքս։

Posted in Բնագիտություն

Ամփոփիչ թեստային աշխատանք. ջրոլորտ

9bc64907d6f2

Լրացրեք նախադասությունը.

  1. Ծոցերը… օվկիանոսի կամ ծովի այն մասերն են, որոնք մխրճված են ցամաքի մեջ.
  2. Համաշխարհային օվկիանոսի ջրի մակերեւույթի մակարդակն անվանում են …ծովի մակարդակ.
  3. Գլխավոր գետերի մեջ թափվող գետերը դրանց …վտակներն են.
  4. Ըստ հոսակարգի, լճերը լինում են …հոսուն եւ անհոս…, ըստ քիմիական կազմի, … քաղցրահամ եւ …աղի.
  5. Առաջին ջրամերժ շերտի ջրերն անվանում են …գրունտային ջրեր, իսկ երկու ջրամերժ շերտերի միջեւ եղած ջուրը, ….միջծերտային;
  6. Այն բարձրությունը, որից վեր ավելի շատ ձյուն է գալիս, քան հալվում է, կոչվում է …սարի գագաթ.
  7. Ջրոլորտի բաղադրամասերն են …համաշխարհային օվկիանոսը, մթնոլորտի ջուրը և ջրային գոլորշիները, ցամաքային ջրերը:
  8. Կղզիները դրանք ——բոլոր կողմերից ջրով շրջապատված ցամաքային տարածքներն են-, թերակզղիները դրանք այն ցամաքային տարածքներն են ,որոնք ոչ բոլոր կողմից են շրջապատված ջրով—, նեղուցները —այն նեղ տարածքներն են, որոնք ընկած են ցամաքի տարբեր մասերի միջև և միացնում են ջրային ավազանները։

Ընտրեք ճիշտ տարբերակը.

Համաշխարհային օվկիանոսի մակերեւույթին ջրի շարժման պատճառներից են,

ա) քամիները, անձրեւները, հրաբուխները, Արեւի ու Լուսնի ձգողականությունը

բ) քամիները, երկրաշարժերը, հրաբուխները, Արեւի ու Լուսնի ձգողականությունը

գ) քամիները, երկրաշարժերը, մառախուղը, Արեւի ու Լուսնի ձգողականությունը

Ընտրեք ճիշտ պնդումերը:

ա) Օվկիանոսային հոսանքների առաջացման պատճառը միայն ստորջրյա երկրաշարժերն են.

բ) Մակընթացություն եւ տեղատվություն առաջանում են Լուսնի եւ Արեգակի ձգողության ուժերի ազդեցությամբ.

գ) Լեռնային գետերը հոսում են արագ, իսկ հարթավայրայինները, դանդաղ.

Posted in Բնագիտություն

ՋՐՈԼՈՐՏԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ: ՔԱՂՑՐԱՀԱՄ ՋՐԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐԸ

Ջրոլորտի պահպանությունը: Մեզ արդեն հայտնի է, որ Երկիր մոլորակր հարուստ է ջրային ռեսուրսներով, սակայն դրանց չնչին մասն է քաղցրահամ ջուր:

Գետերի ու քաղցրահամ լճերի ջուրն օգտագործում են ոռոգման, կո­մունալ կենցաղային նպատակներով: Մեծ քանակությամբ ջուր օգտա­գործվում է նաև արդյունաբերության տարբեր ճյուղերի համար: Գետերի վրա կառուցվել են բազմաթիվ էլեկտրակայաններ, որոնք բնակչությանն ապահովում են էլեկտրաէներգիայով:

Օվկիանոսներն ու ծովերր ծառայում են մարդուն նավարկության հա­մար, ինչպես նաև՝ սննդի և բազմաթիվ օգտակար հանածոների շտեմա­րան են:

Մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով՝ այսօր ջրային ա­վազանները, այդ թվում նաև՝ Համաշխարհային օվկիանոսը, աղտոտված են: Հատկապես մեծ չափերի է հասնում օվկիանոսների աղտոտումը տար­բեր տեսակի նավթամթերքների արտանետումներից և գետերի բերած աղ­տոտված ջրերից: Ջրի մակերեսը ծածկվում է յուղի բարակ թաղանթով, որը դժվարացնում է օդի ու ջրի միջև գազափոխանակությունը, իսկ դա էլ ազդում է օվկիանոսների և լճային ավազանների օրգանական աշ­խարհի վրա:

Երկրագնդի վրա բազմաթիվ գետեր աղտոտված են արդյունաբերա­կան ձեռնարկություններից կատարվող արտանետումներով, կոյուղաջրե­րով, գյուղատնտեսության մեջ օգտագործվող պարարտանյութերով ու թու­նաքիմիկատներով: Առանձին գետերում ջուրը նույնիսկ թունավոր է և օգ­տագործման համար ոչ պիտանի:

Ջուրն ունի մի հիանալի հատկություն. դա ինքնամաքրման ունակու­թյունն է, որը կատարվում է աստիճանաբար՝ ջուրը հոսելու ընթացքում: Սակայն չափից ավելի աղտոտման դեպքում ջուրն այլես չի կարող ինքնամաքրվել: Դա վերաբերում է հատկապես փոքր գետերին: Այս դեպքում մարդու միջամտումն այդ գործին դառնում է անխուսափելի, այլապես՝ քաղցրահամ ջրի խիստ պակաս կլինի:

Ուստի պետք է ջրային պաշարներր պաշտպանել հետագա աղտոտու­մից: Պետք է դադարեցնել կեղտաջրերի հոսքը դեպի ջրային ավազաններ: Այս ուղղությամբ հսկայական աշխատանքներ են կատարվում տար­բեր երկրներում: Հատկապես տնտեսապես զարգացած երկրներր մեծ մի­ջոցներ են ծախսում արտանետված կեղտաջրերր մաքրելու համար: Կա­ռուցում են ջրամաքրման կայաններ: Բոլոր խոշոր քաղաքներն ունեն ջրա­մաքրիչ կայաններ, այդ թվում՝ նաև Երեանը:

Բավականին դժվար և առայժմ անիրագործելի է օվկիանոսների մաքրման խնդիրր: Օրինակ՝ օվկիանոսի մակերեսին հայտնված նավթի կամ յուղի շերտր մաքրելու համար ստեղծվել են հատուկ նավեր, որոնց ա­ռաջամասում տեղադրված սարքերի միջոցով ջուրն րնդունվում, մաքրվում ե նորից բաց է թողնվում ծով կամ օվկիանոս:

Շատ վնասակար են նաև կոշտ թափոններր: Դրանք արտա­նետող արդյունաբերական ձեռնարկությունների կողքին կառուցում են այդ թափոններր վերամշակող գործարաններ:

Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը: Մարդուն պիտանի քաղցրահամ ջրի րնդհանուր ծավալր մեր մոլորակի վրա չնչին է: Սակայն այս չնչին ծավալր չէ, որ մտահոգում է մարդուն, այլ՝ այն, որ ցամաքի վրա քաղցրահամ ջուրը բաշխված է խիստ անհավասարաչափ և, ինչպես նշվեց վերևում՝ բավա­կանին աղտոտված է:

Աշխարհի շատ երկրներում քաղցրահամ ջրի «սով» է, որը պատճառ է դառնում բազմաթիվ հիվանդությունների, խլում մարդկային կյանքեր:

Մեր երկրում նույնպես քաղցրահամ ջուրը տեղաբաշխված է խիստ անհավասարաչափ: Սակայն մեզ ջրի «սով» չի սպառնում: Հայաստանը համարվում է ջրային ռեսուրսներով միջին ապահովվածությամբ երկիր: Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը լուծելու համար մարդը փնտրում է տարբեր ուղիներ: Նախ՝ ամենագլխավորը քաղցրահամ ջրի խնայողաբար և արդյունավետ օգտագործումն է:

Ջրային ավազանները պետք է պահպանվեն հետագա աղտոտումնե­րից, և կեղտաջրերն առանց մաքրելու չպետք է լցվեն ջրային ավազաններ: Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդրի լուծման ուղիներից է նաև օվկիանոսի ջրի աղազերծումը և օգտագործումը: Աշխարհի մի շարք երկրներում ար­դեն կառուցվել են օվկիանոսի ջրի աղազերծման կայաններ: Հիմնախնդրի մեղմման համար առաջարկում են նաև այսբերգների տեղափոխումը, հա­լեցումը և օգտագործումը:

Երկիր մոլորակի յուրաքանչյուր բնակչի պարտքն է խնայողաբար օգ­տագործել ե պահպանել ջրային պաշարները’ ապագա սերունդների հա­մար ես: Ջրի մաքրությունր կենսական հարց է բոլոր երկրների համար:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ նպատակով է օգտագործվում ջուրը երկրագնդի վրա:

Գետերի ու քաղցրահամ լճերի ջուրն օգտագործում են ոռոգման, կո­մունալ կենցաղային նպատակներով: Մեծ քանակությամբ ջուր օգտա­գործվում է նաև արդյունաբերության տարբեր ճյուղերի համար: Գետերի վրա կառուցվել են բազմաթիվ էլեկտրակայաններ, որոնք բնակչությանն ապահովում են էլեկտրաէներգիայով:

  1. Ինչո՞վ են աղտոտված երկրագնդի ջրերը:

  1. Ջրային ավազաններն աղտոտումից պահպանելու համար ի՞նչ աշ­խատանքներ են կատարվում:
  2. Ո՞րն է քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը:
  3. Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդրի լուծման ի՞նչ ուղիներ գիտեք:
Posted in Անգլերեն

My favorite book

my favorite book is Toy Story. It’s an impossible story to tell about toys. The names of the peacocks are Eddie Woody Buzz Ella. One day they decide to go to the supermarket. One of their friends, Woody, was lost in that supermarket. I also really like the cartoon about this story.

Posted in Բնագիտություն

ՋՐԻ ՇՐՋԱՊՏՈՒՅՏԸ ԵՎ ԴՐԱ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ

Ջրի շրջապտույտը բնության մեջ: Ջրի ծավալը Երկրի վրա միշտ հաս­տատուն է և չի փոխվում: Սակայն այդ ջուրը գտնվում է անընդհատ շարժ­ման մեջ՝ անցնելով ջրոլորտի մի բաղադրիչից մյուսին, ինչպես նաև` մի վիճակից մյուսին: Այսինքն՝ տեղի է ունենում ջրի շրջապտույտ:

Ջուրը, Համաշխարհային օվկիանոսից գոլորշանալով, անցնում է մթնոլորտ, այնտեղից տեղումների ձևով թափվում ցամաքի վրա, որտե­ղից էլ՝ գետերի ու աղբյուրների միջոցով նորից վերադառնում օվկիանոս:

Տարբերում են ջրի շրջապտույտի երկու տեսակ՝ տեղական կամ փոքր և համաշխարհային կամ մեծ:

Տեղական կամ փոքր շրջապտույտ: Երկրի մակերևույթից Արեգակի ճառագայթների ազդեցության տակ ջուրն արագ գոլորշանում է, և գոլորշիները բարձրանում են վեր: Որոշ բարձրության վրա դրանք, սառելով ու խտանա­լով, տեղումների ձևով թափվում են Երկրի մակերևույթին: Եթե այս գործրնթացը տեղի է ունենում սահմանափակ տարածքի վրա, ապա կոչ­վում է տեղական կամ փոքր շրջապտույտ:

Համաշխարհային կամ մեծ շրջապտույտ: Միշտ չէ, որ Երկրի մակեր­ևույթից գոլորշացած ջուրր թափվում է նույն տեղում:

Օվկիանոսից գոլորշացած ջրի մի մասը տեղումների ձևով թափվում է նույն տեղում, իսկ մյուս մասը քամիների ու օդային զանգվածների միջոցով տեղափոխվում է ցամաքի վրա և տեղումների ձևով թափվում այնտեղ: Թափված տեղումների մի մասը սնում է գետերը, կուտակվում լճերի ու ճա­հիճների մեջ, որոշ քանակություն ներծծվում է երկրակեղևի մեջ՝ առաջաց­նում ստորերկրյա ջրեր, և վերջապես՝ ցամաքից կարող է նորից գոլորշանալ: Ի վերջո՝ թափված տեղումները, գետերի ու ստորերկրյա ջրերի մի­ջոցով հոսելով, նորից վերադառնում են օվկիանոս: Ջրի այդպիսի շրջապտույտը կոչվում է համաշխարհային կամ մեծ շրջապտույտ:

Ջրի շրջապտույտի նշանակությունը: Ջրի շրջապտույտը չափազանց կարևոր նշանակություն ունի Երկիր մոլորակի համար:

Ջրի շրջապտույտի միջոցով են գոյանում քաղցրահամ ջրի պաշարները ցամաքի վրա: Եթե չլիներ գոլորշացումը, ապա արագ կսպառվեր քաղց­րահամ ջուրը, և կյանքը գոյություն չէր ունենա:

Այսպիսով՝ ջրի շրջապտույտի միջոցով անընդհատ թարմանում ու հա­մալրվում են մթնոլորտի և ցամաքի ջրերը: Որքան ջրի շրջապտույտն ա­րագ լինի, այնքան տեղումներ շատ կգոյանան, և գետերի, լճերի ջրերն ա­վելի արագ կթարմանան:

Միլիոնավոր տարիների րնթացքում ջրի շրջապտույտի միջոցով ցա­մաքից օվկիանոս են տեղափոխվում հսկայական քանակությամբ տիղմ, ավազ և լուծված նյութեր: Օվկիանոսները հարստանում են ոչ միայն գետե­րի բերած աղերով, այլև՝ տեղում գոլորշացման հետևանքով անջատված աղերով: Դա՝ է պատճառը, որ օվկիանոսի ջուրն աղի է և աստիճանաբար ավելի է աղիանալու:

Վերջապես՝ ջրի շրջապտույտի շնորհիվ է, որ օվկիանոսներում կու­տակված ջերմությունը տեղափոխվում է ցամաք՝ մեղմացնելով շրջապա­տի կլիման:

Հարցեր ե առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ գործոններով է պայմանավորված ջրի շրջապտույտը Երկրի վրա:
  1. Ջրի շրջապտույտի ի՞նչ տեսակներ գիտեք:
  2. Որո՞նք են ջրի փոքր և մեծ շրջապտույտները: Paint կամ մկարչական այլ ծրագրով նկարիր ջրի ճանապարհորդությունը։
  3. Ո՞րն է ջրի շրջապտույտի նշանակությունը բնության մեջ:
Posted in մաթեմատիկա

24.02.2022

Թեմա՝ Կոտորակների կրճատում և գումարում

Կրճատեք կոտորակները

Կոտորակը կրճատելու համար անհրաժեշտ է կոտորակի համարիչն ու հայտարաը բաժանել նրանց ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարի վրա։

  • 15/20 15:5=3 20:5=4 3/4
  • 25/10 25:5=3 10:5=2 3/2
  • 3/9 3:3=1 9:3=3 1/3
  • 12/4 12:4=3 4:4=1 3/1
  • 5/30 5:5=1 30:5=6 1/6
  • 36/48 36:12=3 48:12=4 3/4
  • 48/6 48:6=8 6:6=1 8/1
  • 27/81 27:27=1 81:27=3 1/3
  • 100/125 100:25=4 125:25=5 4/5
  • Նույն հայտարարով կոտարակների գումարը

3/12+19/12=(3+19)/12=22/12=11/6

Տարբեր հայտարարով կոտորակների գումարումը

5/24+3/4=(5·1+3·6)/24=(5+18)/24=23/24

Գտնենք [24,4]=24

24:24=1

24:4=6

Կատարե՛ք գումարում

  • 12/50+6/25=2×6=12 2×25=50 12/50+12/50=24/50
  • 6/13+4/2=6×2=12 13×2=26 4×13=52 13×2=26 12/26+52/26=64/26
  • 7/12+5/10=5×7=35 5×12=60 6×5=30 6×10=60 35/60+30/60=65/60
  • 7/24+5/10=5×7=35 5×24=120 12×5=60 12×10=120 35/120+60/120=95/120
  • 4/11+3/4=4×4=16 4×11=44 11×3=33 11×4=44 16/44+33/44=49/44
  • 12/5+3/10=2×12=24 5×2=10 24/10+3/10=27/10
  • 6/8+6/5=5×6=30 5×8=40 8×6=48 8×5=40 30/40+48/40=78/40
  • 7/8+8/9=9×7=63 9×8=72 8×8=64 8×9=72 63/72+64/72=127/72
  • 14/3+15/2+3/4=4×14=56 4×3=12 6×15=90 6×2=12 3×3=9 3×4=12 56/12+90/12+9/12=155/12
  • 6/4+3/4+5/3=6×3=3×6=18 3×4=12 3×3=9 3×4=12 4×5=20 4×3=12 18/12+9/12+20/12=47/12
  • 12/7+8/3+41/21=3×12=36 3×7=21 7×8=56 7×3=21 36/21+56/21+41/21=133/21
  • 5/8+6/4+6/5=5×5=25 5×8=40 10×6=60 10×4=40 8×6=48 8×5=40 25/40+60/40+48/40=133/40

Նարեկը որոշեց վերանորոգել  իր  ննջասենյակը։ Առաջին օրը նա կատարեց ամբողջ աշխատանքի  1/12-րդ մասը, երկրորդ օրը՝ 1/6-րդը։ Աշխատանքի ո՞ր մասը մնաց կատարելու։

Լուծում՝ 1/6×2 =2/12 1/12+2/12=3/ 12 12/12-3/12=9/12

պատասխան՝ 9/12 մաս

Անահիտը առաջին օրը կարդաց ամբողջ գրքի 1/5-րդ մասը, երկրորդ օրը՝ 4/7-ը։ Անահիտին գրքի ո՞ր մասը մնաց   կարդալու։

Լուծում՝ 1/5+4/7= 7×1=7 7×5=35 5×4=20 5×7=35 7/35+20/35=27/35 35/35-27/35=8/35

Պատասխան՝ մնաց 8/35։

Հասմիկը առաջին օրը կարդաց ամբողջ գրքի 1/6-րդ մասը, երկրորդ օրը՝ 1/2-ը, իսկ երրորդ օրը՝ 1/5-ը։ Ամբողջ գրքի ո՞ր մասն է կարդացել Հասմիկը 3 օրում։

Լուծում՝ 1/6+1/2+1/5= 1×5=5 6×5=30 1×15=15, 2×15=30, 6×1=6, 6×5=30 5/30+15/30+6/30=26/30, 30/30-26/30=4/30

Պատասխան՝ կարդացել է 26/30 մասը, մնաց կարդալու 4/30 մասը։

Posted in Մայրենի 5-րդ

Գործնական քերականություն

Քաղցած աղվեսը կախ ընկած ողկույզներով խաղողի վազ տեսավ։

Նա ցանկացավ դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ։

Հեռանալիս ինքն իրեն ասաց․

— Ոչի՛նչ, դեռ խակ է։

Ուժ ու կարողություն չունենալու պատճառով հաջողոջթյան չեն հասնում, մեղքը դնում են պայմանների վրա։

Որոշ մարդիկ էլ այդպիսին են։

Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախուր ու տատասկ էր ուտում:  Մի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.

— Ո՛ւղտ, այ ուղտ, դո՛ւրս արի ու մեզ նման աշխատի՛ր:

Ուղտը պատասխանեց. 

— Ո՛ւզ, ո՜ւզ:

Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն: Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը նրանց էլ միայն ‹‹ուզ›› ասաց: Հենց այդ ‹‹ուզն›› էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

Ոչ մի նախադասություն իմաստով կապված չեն իրար հետ։

Posted in Մայրենի 5-րդ

Թումանյանը և Աղայանը

download

Պատմում է Ավ. Իսահակյանը.

Թումանյանի մոտ ծանոթացա Ղազարոս Աղայանի հետ, որ գալիս էր հայրական գյուղից, ուր նա ապրում էր այդ ժամանակ: Հաստ պալտո հագած, վալենկաներով, կալոշներով, գյուղից` ուղղակի Օհաննեսի մոտ: Նրանք ջերմաջերմ գրկախառնվեցին, համբուրվեցին, կարծես երջանկացան իրար տեսնելով: Շատ նման էին նրանք իրար. երկուսն էլ միևնույն ատաղձից, հայ ժողովրդի նյութից կերտած և միևնույն ոճով ձևավորված: Նաև մեծ մտերմություն տեսա նրանց միջև, իսկ հետագա տարիներում համոզվեցի, որ ամբողջ աշխարհում նրանք իրար ամենամոտ մարդիկ են: Օհաննեսը նրան կոչում էր «Ասլան ապեր», նա էլ Օհաննեսին` «Ասլան բալասի». հետո, երկուսով ծիծաղելով, ասում էին. «Էլ ո՜վ կարող է մեզ հաղթել»:

Posted in Մայրենի 5-րդ

Գործնական քերականություն

Ա-միավանկ— Ծառեր, ձայներ, հոտեր, կովեր, արջեր, փնջեր , լուրերբառեր, բեղեր, հայեր, հայեր, ցեղեր, սրտեր, գրեր, սյուներ, պատեր, հույներ, ձվեր, սրեր, քթեր, քույրեր, մայրեր, ձեռքեր, ոտքեր, տատեր, պապեր։

Բ- բազմավանկ— Եղբայրներ, աթոռներ, պապիկներ, տատիկներ, գրպաններ, թութակներ, եղնիկներ, ոչխարներ, սեղաններ, թռչուններ, մեքենաներ, բարեկամներ, աշակերտներ, մատյաններ, հեռախոսներ, ծաղկավաճառներ, պանրագործարաններ։

Գոյականի եզակի թիվը հոգնակի դարձնելու համար միավանակ բառերին ավելանում է -եր, իսկ բազմավանկ բառերին ավելանում է -ներ մասնիկները։

Բայց կան նաև միավանկ բառեր , որոնք գրվում են -ներ մասնիկով, օրինակ՝ լեռներ, բեռներ․․․․

Այն բառերը որոնք ավարտվում են ն տառով , -ներ մասնիկի հետ գրեցի այսպես՝

մատյաններ, թռչուններ, սեղաններ, գրպաններ, պանրագործարաններ։

սիրտ-սրտեր, գիր-գրեր, ձու-ձվեր, քիթ-քթեր, սուր-սրեր, փունջ-փնջեր։

ոլորան-ոլորել, ոլորաններ

սրբավայր- սրբավայրեր

արձան-արձաններ

գլուխ-գլուխներ

երկրաշարժ-երկրաշարժներ

լեռ- լեռներ

գագաթ-գագաթներ

բանակ- բանակներ

զինվոր-զինվորներ

գազան-գազաններ,

վարպետ-վարպետներ

բարձրաքանդակ- բարձրաքանդակններ

Posted in Русский язык

К.Паустовский «Старый повар»

В один из зимних вечеров 1786 года на окраине Вены в маленьком деревянном доме умирал слепой старик — бывший повар графини Тун. Собственно говоря, это был даже не дом, а ветхая сторожка, стоявшая в глубине сада. Сад был завален гнилыми ветками, сбитыми ветром. При каждом шаге ветки хрустели, и тогда начинал тихо ворчать в своей будке цепной пёс. Он тоже умирал, как и его хозяин, от старости и уже не мог лаять.

Несколько лет назад повар ослеп от жара печей. Управляющий графини поселил его с тех пор в сторожке и выдавал ему время от времени несколько флоринов.

Вместе с поваром жила его дочь Мария, девушка лет восемнадцати. Всё убранство сторожки составляли кровать, хромые скамейки, грубый стол, фаянсовая посуда, покрытая трещинами, и, наконец, клавесин — единственное богатство Марии.

Клавесин был такой старый, что струны его пели долго и тихо в ответ в ответ на все возникавшие вокруг звуки. Повар, смеясь, называл клавесин «сторожем своего дома». Никто не мог войти в дом без того, чтобы клавесин не встретил его дрожащим, старческим гулом.

Когда Мария умыла умирающего и надела на него холодную чистую рубаху, старик сказал:

— Я всегда не любил священников и монахов. Я не могу позвать исповедника, между тем мне нужно перед смертью очистить свою совесть.

— Что же делать? — испуганно спросила Мария.

— Выйди на улицу, — сказал старик, — и попроси первого встречного зайти в наш дом, чтобы исповедать умирающего. Тебе никто не откажет.

— Наша улица такая пустынная… — прошептала Мария, накинула платок и вышла.

Она пробежала через сад, с трудом открыла заржавленную калитку и остановилась. Улица была пуста. Ветер нёс по ней листья, а с тёмного неба падали холодные капли дождя.

Мария долго ждала и прислушивалась. Наконец ей показалось, что вдоль ограды идёт и напевает человек. Она сделала несколько шагов ему навстречу, столкнулась с ним и вскрикнула. Человек остановился и спросил:

— Кто здесь?

Мария схватила его за руку и дрожащим голосом передала просьбу отца.

— Хорошо, — сказал человек спокойно. — Хотя я не священник, но это всё равно. Пойдёмте.

Они вошли в дом. При свече Мария увидела худого маленького человека. Он сбросил на скамейку мокрый плащ. Он был одет с изяществом и простотой — огонь свечи поблёскивал на его чёрном камзоле, хрустальных пуговицах и кружевном жабо.

Он был ещё очень молод, этот незнакомец. Совсем по-мальчишески он тряхнул головой, поправил напудренный парик, быстро придвинул к кровати табурет, сел и, наклонившись, пристально и весело посмотрел в лицо умирающему.

— Говорите! — сказал он. — Может быть, властью, данной мне не от бога, а от искусства, которому я служу, я облегчу ваши последние минуты и сниму тяжесть с вашей души.

— Я работал всю жизнь, пока не ослеп, — прошептал старик. — А кто работает, у того нет времени грешить. Когда заболела чахоткой моя жена — её звали Мартой — и лекарь прописал ей разные дорогие лекарства и приказал кормить её сливками и винными ягодами и поить горячим красным вином, я украл из сервиза графини Тун маленькое золотое блюдо, разбил его на куски и продал. И мне тяжело теперь вспоминать об этом и скрывать от дочери: я её научил не трогать ни пылинки с чужого стола.

— А кто-нибудь из слуг графини пострадал за это? — спросил незнакомец.

— Клянусь, сударь, никто, — ответил старик и заплакал. — Если бы я знал, что золото не поможет моей Марте, разве я мог бы украсть!

— Как вас зовут? — спросил незнакомец.

— Иоганн Мейер, сударь.

— Так вот, Иоганн Мейер, — сказал незнакомец и положил ладонь на слепые глаза старика, — вы невинны перед людьми. То, что вы совершили, не есть грех и не является кражей, а, наоборот, может быть зачтено вам как подвиг любви.

— Аминь! — прошептал старик.

— Аминь! — повторил незнакомец. — А теперь скажите мне вашу последнюю волю.

— Я хочу, чтобы кто-нибудь позаботился о Марии.

— Я сделаю это. А еще чего вы хотите?

Тогда умирающий неожиданно улыбнулся и громко сказал:

— Я хотел бы ещё раз увидеть Марту такой, какой я встретил её в молодости. Увидеть солнце и этот старый сад, когда он зацветет весной. Но это невозможно, сударь. Не сердитесь на меня за глупые слова. Болезнь, должно быть, совсем сбила меня с толку.

— Хорошо, — сказал незнакомец и встал. — Хорошо, — повторил он, подошёл к клавесину и сел перед ним на табурет. — Хорошо! — громко сказал он в третий раз, и внезапно быстрый звон рассыпался по сторожке, как будто на пол бросили сотни хрустальных шариков.

— Слушайте, — сказал незнакомец. — Слушайте и смотрите.

Он заиграл. Мария вспоминала потом лицо незнакомца, когда первый клавиш прозвучал под его рукой. Необыкновенная бледность покрыла его лоб, а в потемневших глазах качался язычок свечи.

Клавесин пел полным голосом впервые за многие годы. Он наполнял своими звуками не только сторожку, но и весь сад. Старый пёс вылез из будки, сидел, склонив голову набок, и, насторожившись, тихонько помахивал хвостом. Начал идти мокрый снег, но пёс только потряхивал ушами.

— Я вижу, сударь! — сказал старик и приподнялся на кровати. — Я вижу день, когда я встретился с Мартой и она от смущения разбила кувшин с молоком. Это было зимой, в горах. Небо стояло прозрачное, как синее стекло, и Марта смеялась. Смеялась, — повторил он, прислушиваясь к журчанию струн.

Незнакомец играл, глядя в чёрное окно.

— А теперь, — спросил он, — вы видите что-нибудь?

Старик молчал, прислушиваясь.

— Неужели вы не видите, — быстро сказал незнакомец, не переставая играть, — что ночь из чёрной сделалась синей, а потом голубой, и тёплый свет уже падает откуда-то сверху, и на старых ветках ваших деревьев распускаются белые цветы. По-моему, это цветы яблони, хотя отсюда, из комнаты, они похожи на большие тюльпаны. Вы видите: первый луч упал на каменную ограду, нагрел её, и от неё поднимается пар. Это, должно быть, высыхает мох, наполненный растаявшим снегом. А небо делается всё выше, всё синее, всё великолепнее, и стаи птиц уже летят на север над нашей старой Веной.

— Я вижу всё это! — крикнул старик.

Тихо проскрипела педаль, и клавесин запел торжественно, как будто пел не он, а сотни ликующих голосов.

— Нет, сударь, — сказала Мария незнакомцу, — эти цветы совсем не похожи на тюльпаны. Это яблони распустились за одну только ночь.

— Да, — ответил незнакомец, — это яблони, но у них очень крупные лепестки.

— Открой окно, Мария, — попросил старик.

Мария открыла окно. Холодный воздух ворвался в комнату. Незнакомец играл очень тихо и медленно.

Старик упал на подушки, жадно дышал и шарил по одеялу руками. Мария бросилась к нему. Незнакомец перестал играть. Он сидел у клавесина не двигаясь, как будто заколдованный собственной музыкой.

Мария вскрикнула. Незнакомец встал и подошёл к кровати. Старик сказал, задыхаясь:

— Я видел всё так ясно, как много лет назад. Но я не хотел бы умереть и не узнать… имя. Имя!

— Меня зовут Вольфганг Амадей Моцарт, — ответил незнакомец.

Мария отступила от кровати и низко, почти касаясь коленом пола, склонилась перед великим музыкантом.

Когда она выпрямилась, старик был уже мёртв. Заря разгоралась за окнами, и в её свете стоял сад, засыпанный цветами мокрого снега.

Выполни тест:
1.Действие  рассказа происходит….
а) в девятнадцатом веке
б) и в начале двадцатого века
в) в конце восемнадцатого века
2. Старый повар жил . . . .
а) в доме богатой графини
б) в собственном доме на окраине города
в) в маленьком доме в саду
3. Старый повар . . . .
а) имел большую семью
б) ж и л вместе с дочерью
в) был совершенно одинок
4. В доме, где жили старый повар и Мария…….
а ) было много мебели
б.) была очень простая мебель
в) стоял старый рояль
5. Старый повар ослеп__
а) ещё в детстве
б) от жара печей
в) после болезни
6. Перед смертью старый повар ….
а) хотел исповедаться
б) попросил дочь позвать священника
в) рассказал дочери о своих грехах
7. Мария привела к отцу ….
а) священника
б) знакомого доктора
в) случайного прохожего, первого встречного
8. Старик хотел исповедаться перед смертью, потому что …
а) у него было много грехов
б) он был хороший христианин
в) когда-то однажды он украл золотую вещь
9. Когда-то давно повар украл золотое блюдо в доме графа,
чтобы —
а) купить дорогое лекарство больной жене
б) купить жене дорогой подарок
в) заплатить долги
10. Когда пропало золотое блюдо…….
а) повара прогнали с работы
б) были наказаны несколько слуг
в) никто из слуг не пострадал
11 . Выслушав признание (исповедь) старика, незнакомец сказал,
ч т о ….
а) Бог накажет или простит его
б) воровство — большой грех
в) старик ни в чём не виноват
12. Последним желанием умирающего было ….
а) выйти на улицу
б) увидеть свою жену, солнечный свет и цветущий сад
в) послушать музыку
13. Музыкант начал играть, и ….
а) старик заплакал
б) слепому старику показалось, что он видит всё, о чём мечтал
в) прохожие останавливались около дома, чтобы послушать
музыку